OTC-gen
Ook bekend als: OTC-deficiëntie; Ornithine carbamoytransferase-deficiëntie; Hyperammoniëmie als gevolg van OTC-deficiëntie
OMIM#311250 https://omim.org/entry/311250
- De ziekte
Een zeldzame, genetische aandoening van het metabolisme van de ureumcyclus en de ontgifting van ammoniak, gekarakteriseerd door ofwel een ernstige, neonatale ziekte die voornamelijk bij mannen voorkomt, ofwel later optredende (gedeeltelijke) vormen van de ziekte. Beiden presenteren zich met episodes van hyperammoniëmie die fataal kunnen zijn en die kunnen leiden tot neurologische gevolgen. Ornithine-transcarbamylase-deficiëntie (OTCD) is de meest voorkomende vorm van ureumcyclusstoornis. Het ontbreken van vroege tekenen of symptomen sluit de diagnose niet uit.
- De symptomen
- Mannen met het ernstige, neonatale type zijn normaal bij de geboorte, maar ontwikkelen na een paar dagen slecht zuigen, hypotonie en lethargie, en gaan snel over in slaperigheid en coma. Epileptische aanvallen en hyperventilatie kunnen ook aanwezig zijn. Indien onbehandeld, zal zich ernstige encefalopathie ontwikkelen met een hoog risico op overlijden.
- Patiënten met een mildere vorm kunnen zich op elke leeftijd presenteren. Bij zuigelingen kunnen symptomen worden veroorzaakt bij het overschakelen van moedermelk naar volle melk.
- Bij kinderen en volwassenen kunnen omgevingsstressoren (d.w.z. vasten, eiwitrijk dieet, zwangerschap en de postpartumperiode, bijkomende ziekte, operatie) episodes van hyperammoniëmische encefalopathie veroorzaken, samen met misselijkheid, braken, hoofdpijn, grillig gedrag, delirium en strijdlust. Deze episodes kunnen ook leiden tot hyperammoniëmische coma. Neurologische complicaties van hyperammoniëmische coma zijn onder meer ontwikkelingsachterstand en, soms, ernstige cognitieve stoornissen.
- Veel vrouwelijke dragers zijn asymptomatisch, maar ze kunnen in dezelfde mate worden beïnvloed als mannen als de mate van X-inactivatie van het ziekte-allel ongunstig is.
- Coagulopathie is een frequente bevinding tijdens metabole decompensatie en evolueert soms naar acuut leverfalen.
- Te ondernemen maatregelen in geval van een vroege diagnose
- Baby’s met een positieve genetische test (met 1 pathogene variant in hemizygote toestand in het gen OTC (een man in het enige X-chromosoom of een vrouw met een afwijking in het X-chromosoom of met scheve X-inactivering, zelfs in heterozygote toestand, moeten doorgaan met borstvoeding geven en babyvoeding vermijden.
- Vroege behandeling is essentieel bij het voorkomen van chronische symptomen.
- Biochemische correlatie is essentieel voor het bevestigen van de diagnose met kwantitatieve aminozuren in plasma (zeer laag citrulline met veel glutamine), ammoniakgehaltes (zeer hoog) en organische zuren in de urine (hoog orotinezuur). Biochemische NBS met tandem massaspectrometrie kan ook helpen bij het detecteren van de lage citruline.
- OTC is een levenslange ziekte die levenslang beheer en regelmatige follow-up met een metabole arts en diëtist vereist, als onderdeel van een multidisciplinaire benadering van zorg.
- Een levenslang dieet met weinig natuurlijke eiwitten, supplementen van essentiële aminozuren, citrulline en arginine indien nodig.
- Stikstofwegruimingstherapie (met natriumbenzoaat en/of natriumfenylacetaat/fenylbutyraat en arginine) of hemodialyse in noodgevallen zou het ammoniakgehalte moeten verlagen.
- Vroege levertransplantatie voor mensen met OTCD met neonatale aanvang kan metabole afwijkingen corrigeren, maar keert geen neurologische complicaties om. Valproïnezuur moet worden vermeden.
- Erfelijkheidsadvies wordt sterk aanbevolen voor gezinsplanning en evaluatie van risicovolle familieleden, zoals broers en zussen.
- Voor meer informatie