GLRA1-, GLRB- en SLC6A5-genen
Ook bekend als: Familiale schrikziekte; Overdreven schrikreactie; Stijve-baby syndroom; Stiff-man syndroom, Congenitaal stiff-person syndroom; Ziekte van Kok
– OMIM#149400 https://omim.org/entry/149400
– OMIM#614619 https://omim.org/entry/614619
– OMIM#614618 https://omim.org/entry/614618
- De ziekte:
Erfelijke hyperekplexie (HPX), een erfelijke neuronale aandoening die wordt veroorzaakt door genetische defecten die leiden tot disfunctie van glycinerge remmende transmissie, wordt gekenmerkt door de klinische kernkenmerken van overdreven schrikreacties op onverwachte sensorische stimuli en stijfheid. Het is essentieel om in een vroeg stadium de juiste diagnose te stellen, zodat een goede behandeling kan worden gestart om stijfheid te verlichten en het risico op complicaties te verminderen, zoals mogelijk levensbedreigende apneu tijdens episodes van stijfheid.
- De symptomen:
HPX, een zeldzame en ondergediagnosticeerde aandoening, manifesteert zich onmiddellijk na de geboorte en verbetert vaak met de leeftijd. Het ontbreken van vroege tekenen of symptomen sluit de diagnose niet uit.
Erfelijke hyperekplexie manifesteert zich kort na de geboorte met hevige schokken bij geluid en aanraking, en massale en aanhoudende verstijving van de romp en ledematen, balende vuisten en aanvallen van hoogfrequent trillen.
Pasgeborenen lopen risico op wiegendood als gevolg van laryngospasme en cardiorespiratoir falen.
Stijfheidsaanvallen kunnen lijken op epileptische aanvallen, hoewel slaap stijfheid en schokken kan verminderen of zelfs opheffen en EEG normaal is.
In de maanden na de geboorte neemt de spierstijfheid af, maar overmatig schokken tot externe stimulatie of opwinding houdt aan. Motorische mijlpalen zijn vaak licht vertraagd, maar de intellectuele ontwikkeling is meestal normaal. Getroffen kinderen lopen waggelend en zoeken vaak hulp of een houvast. De verstoring van het lopen neemt toe als je haast hebt of als je wordt gedwongen. Struikelen of een onverwachte schok kan leiden tot ongecontroleerde vallen (“als een boomstam”) met het risico op ernstig letsel.
Patiënten met SLC6A5-mutaties hadden significant meer kans op recidiverende infantiele apneu dan patiënten met GLRA1-mutaties. Patiënten met GLRB– en SLC6A5-mutaties hadden meer kans op ontwikkelingsachterstand dan patiënten met GLRA1-mutaties.
- Maatregelen die moeten worden genomen in geval van een vroege diagnose:
- HPX is een levenslange ziekte die levenslang beheer en regelmatige follow-up met een kinderneurologisch centrum vereist, het beheer wordt verzorgd door een multidisciplinair team.
- Clonazepam is de voorkeursbehandeling voor HPX. De stijfheid in de neonatale periode en de stijfheid die verband houdt met schrikken nemen af met de behandeling. De aanbevolen dagelijkse doses zijn 0,01 tot 0,1 mg/kg voor kinderen en 0,8 mg/dag voor volwassenen.
- Andere geneesmiddelen, meestal beschreven in casusrapporten, die variabele resultaten hebben laten zien, zijn carbamazepine, clobazam, fenytoïne, diazepam, valproaat, 5-hydroxytryptofaan, piracetam en fenobarbital.
- Bij de meeste patiënten normaliseert de angst om te vallen en de waggelende gang in de adolescentie. Stevige schrik en schokkerigheid bij onverwachte stimulatie blijven echter levenslang bestaan, en een minderheid van de patiënten lijdt aan fobische angst voor het oversteken van open ruimtes en een onzekere en aarzelende loopstoornis.
- Fysiotherapie en cognitieve therapie om de angst om te vallen te verminderen en daardoor het lopen te verbeteren, kan worden overwogen; Geen enkele gerandomiseerde studie heeft de effectiviteit van een dergelijke behandeling beoordeeld.
- Aanvallen van tonische neonatale cyanose kunnen worden gestopt door de Vigevano-manoeuvre, bestaande uit geforceerde flexie van het hoofd en de benen naar de romp.
- Erfelijkheidsadvies dient aangeboden te worden aan familieleden die risico lopen.
- Voor meer informatie: